Η ομάδα των αντιψυχωσικών φαρμάκων περιλαμβάνει φάρμακα για τη θεραπεία όχι μόνο της σχιζοφρένειας, αλλά γενικά των ψυχωσικών συμπτωμάτων που μπορεί να οφείλονται σε διαφορετικές παθολογικές καταστάσεις.
Η εισαγωγή αυτών των φαρμάκων στη θεραπεία των ψυχώσεων είναι σχετικά νέα, καθώς εισήχθησαν στη καθημερινή κλινική ψυχιατρική πρακτική στις αρχές της δεκαετίας του '50, και έφεραν την επανάσταση στη θεραπευτική προσέγγιση αυτών των παθήσεων, με αποτέλεσμα την κλινική βελτίωση, τη δυνατότητα αποασυλοποίησης των χρόνιων ψυχικά ασθενών και την ανάπτυξη της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής.
Τα αντιψυχωτικά φάρμακα είναι αποτελεσματικά τόσο για τη βραχυπρόθεσμη όσο και για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση της σχιζοφρένειας, της σχιζοφρενικόμορφης διαταραχής, της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής, της παραληρητικής διαταραχής, της βραχείας ψυχωτικής διαταραχής, των μανιακών επεισοδίων και της μείζονος κατάθλιψης με ψυχωτικά χαρακτηριστικά.
Για τη βελτιστοποίηση της δράσης των ψυχοτρόπων φαρμάκων πρέπει να λαμβάνονται υπόψην αρκετοί παράγοντες που περιλαμβάνουν τη διάγνωση, το προηγούμενο ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και τη συνολική σωματική κατάσταση του ασθενούς. Πολλές φορές πρέπει να αποκλείονται συγκεκριμένα φάρμακα, διότι η ταυτόχρονη χορήγηση μπορεί να προκαλέσει κίνδυνο για αλληλεπιδράσεις, όπως επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι σωματικές παθήσεις ενός ασθενούς. Η δοσολογία και η διάρκεια της θεραπείας συνήθως καθορίζουν και την επιτυχία της θεραπείας, καθώς η ανεπαρκής δοσολογία και η μη συμμόρφωση με την αγωγή αποτελούν τα δυο συχνότερα αίτια αποτυχίας.
Tα αντιψυχωσικά βελτιώνουν τις διαταραχές της σκέψης, της αντίληψης, του συναισθήματος, την υπερκινητική συμπεριφορά και επηρεάζουν θετικά την επανασύνδεση του σχιζοφρενούς με το περιβάλλον του. H χορήγηση των αντιψυχωσικών επιτρέπει τον αποτελεσματικό έλεγχο των οξέων σχιζοφρενικών επεισοδίων και των υποτροπών της νόσου. H συνέχιση της χορήγησης των αντιψυχωσικών μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων σε μειωμένες δόσεις αποβλέπει στην πρόληψη των υποτροπών που εμφανίζονται εβδομάδες ή και μήνες μετά τη διακοπή των φαρμάκων. Στην περίπτωση αυτή προτιμώνται μορφές παρατεταμένης δράσεως.
Τα συχνότερα αντιψυχωτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα στην κλινική πρακτική είναι τα άτυπα ή δεύτερης γενιάς αντιψυχωσικά (ανταγωνιστές σεροτονίνης-ντοπαμίνης, SDAs), και αναφέρονται παρακάτω:
- ρισπεριδόνη
- ολανζαπίνη
- κουετιαπίνη
- ζιπρασιδόνη
- αριπιπραζόλη
- αμισουλπιρίδη
- κλοζαπίνη
- παλιπεριδόνη